Τα παραδοσιακά κυπριακά γυναικεία κοσμήματα

Τις γιορτινές κυπριακές παραδοσιακές γυναικείες φορεσιές συμπλήρωναν ποικίλα κοσμήματα. Το σπουδαιότερο κομμάτι των κοσμημάτων ήταν η σπλίγκα (καρφίτσα) την οποία φορούσαν στα μαλλιά. Τις περισσότερες φορές ήταν φτιαγμένη από ασήμι, συχνά είχε μορφή περιστεριού και ονομαζόταν πολλές φορές «περιστέρι» ή «πιτσούνι», ακόμη και αν η μορφή της καρφίτσας δεν απεικόνιζε περιστέρι.
Τα κοσμήματα του στήθους και της κεφαλής - τα φυλαχτά- έφεραν γούρι και προστάτευαν από το βάσκανο οφθαλμό. Το κεντρικό κόσμημα ήταν ένα χρυσό ή ασημένιο περιδέραιο από το οποίο κρεμόταν ένα τριγωνικό ή κυκλικό φυλαχτό διακοσμημένο με ανάγλυφες παραστάσεις. Μερικές φορές περιείχε μια μαγική φράση γραμμένη σε χαρτί από κάποιο μάγο, άλλες φορές περιείχε τίμιο ξύλο από την Ιερουσαλήμ, και άλλες φορές ένα κομμάτι από το λείψανο ενός αγίου.
Η Κύπρια αρεσκόταν, συνήθως, να φορτώνει το λαιμό και το στήθος της με αλυσίδες (ονομάζονταν μυρμίδιν) που κρέμονταν τριπλές, τετραπλές και πενταπλές η μία πάνω από την άλλη και μέχρι τη μέση. Ήταν καμωμένες από γυάλινες πέρλες, πέτρες, ασήμι, επίχρυσες ή ακόμη και από ατόφιο χρυσάφι. Φορούσαν επίσης πολύχρωμα γυάλινα βραχιόλια που τα συνδύαζαν με ασημένια.
Σε ειδικές περιπτώσεις οι πλούσιες Κύπριες αγρότισσες φορούσαν μαζί με τις ασημένιες αλυσίδες τους, ένα περιδέραιο από είκοσι και πλέον βαριά χρυσά βυζαντινά αυτοκρατορικά νομίσματα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, γνωστά ως κωνσταντινάτα. Όπως και τα κρεμαστά κοσμήματα, οι Κύπριες αγαπούσαν ιδιαίτερα και τα σκουλαρίκια, που έπρεπε να είναι και αυτά όσο το δυνατό πιο μεγάλα.
Το σημαντικότερο κόσμημα της Κύπριας γυναίκας ήταν ο σταυρός. Οι κυριότεροι τύποι παραδοσιακού σταυρού ήταν ο τριφουρένος, επιχρυσωμένος σταυρός με τουτούνια και κοράλλια, και ο αμπουστωτός, σταυρός-θήκη για φυλακτό, ασημένιος με έκτυπες παραστάσεις, συνήθως της σταύρωσης.

Κάτι που έκανε εντύπωση στους περιηγητές στην Κύπρου του 19ού αιώνα ήταν η χρήση φυσικών λουλουδιών (φιόρα ή φκιόρα) για το στολισμό της κεφαλής. Τα φορούσαν σαν διακόσμηση μαζί με τα μαντήλια, τα πέπλα, και τα υπόλοιπα στολίδια. Ψεύτικα λουλούδια, τα μαργαριταρένια φιόρα, στόλιζαν το φέσι της επίσημης παλαιάς γυναικείας αστικής φορεσιάς, ενώ διαμαντένια φιόρα ή άλλα κοσμήματα με πολύτιμους λίθους συμπλήρωναν την ίδια φορεσιά γυναικών της αστικής τάξης.