Σελίδες


Τρίτη 27 Μαρτίου 2012

Νανούρισμα Καρπάθου



Κοιμήσου γιε μου καλογιέ, και γιε μου δυοματάρη,
για να μου γλυκοκοιμηθείς και ν' αλαφροξυπνήσεις.
Να μεαλήνεις να 'ενείς μεάλο παληκάρι,
να χτενιστείς να διαρνιστείς, να στολιστείς ν' αλλάξεις,
ν' αρματωθείς με το σπαθί και τ' αργυρό κοντάρι.
Να καλικέψεις τ' άλογο, που πορπατεί και δρέμει,
με τα σελοχαλίναρα τ' χρουσοκεντημένα...

..νάνι νάνι νάνι νάνι κι όπου το πονεί να γειάνει
..νάνι τον υιό μου, και το φως των εμαδιώ μου.

Eλλήνων Δρώμενα :" Εγεννήθη λυράρης"



Φίλες και φίλοι, στην Κρήτη μας οδηγεί αυτό το Σάββατο το ταξίδι της εκπομπής ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΡΩΜΕΝΑ, για να μας γνωρίσει ένα κόσμο πλούσιο και γεμάτο από συναισθήματα, ποίηση και μουσική.

Τον κόσμο του μουσικού-λυράρη Αλέξανδρου Παπαδάκη που απλώνεται ποκαλυπτικός στα βουνά του Ρεθύμνου και συγκεκριμένα στο χωριό Άρδαχτος, εκεί που επέλεξε να δημιουργήσει και να «εγκαταστήσει» ο ίδιος το «κέντρο» της ζωής του. Ο Αλέξανδρος Παπαδάκης είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις μουσικών που γεννήθηκαν και γκατέλειψαν την πόλη για να εγκατασταθούν στο χωριό. Είναι παιδί της Αθήνας που «γνώρισε τον κόσμο μέσα από την τηλεόραση» όπως λέει ο ίδιος πριν αποφασίσει να εγκατασταθεί οριστικά στον Άρδαχτο Ρεθύμνης. Ένα χωριό, το οποίο του προσφέρει μία άλλη θεώρηση για τη μουσική, το γλέντι, το χορό και την ίδια τη ζωή. Ο Άρδαχτος, αποτελεί για κείνον πηγή έμπνευσης, του δίνει πνοή και δε χορταίνει να συναναστρέφεται με τους συγχωριανούς του, από τους οποίους αποκομίζει στοιχεία και χρώματα, με πολύ βαθιές ρίζες από το παρελθόν, για να τα ενσωματώσει στην τέχνη του.Υπερασπίζεται με πάθος τα τοπικά ήθη και ιδιώματα και συμμετέχει ενεργά στους γάμους, στα πανηγύρια, στα οικογενειακά γλέντια και στις παρέες των μερακλήδων.
Σαν σφουγγάρι απορρόφησε σκοπούς και δίστιχα, δοκίμασε τις παραδοσιακές τεχνικές παιξίματος, αναζήτησε τα όργανα εκείνα, που αν και βρίσκονταν στο περιθώριο, σκούσαν πάνω του μια ξεχωριστή γοητεία και έφτασε στο σημείο να μπορεί να τα παίζει σχεδόν όλα. Το πάθος του, τον οδήγησε να ανασύρει κάποια παλιά εξαφανισμένα όργανα όπως τα «χαμπιόλια» και οι «ασκομαντούρες» και να τα αναστήσει προσφέροντάς τα στους γλεντιστές του. Είναι μάλιστα ένας από τους ελάχιστους μουσικούς που συμμετέχει στο γλέντι με το διπλό ρόλο του λυράρη και του χορευτή! Ο Αλέξανδρος Παπαδάκης είναι ένας άνθρωπος που θαρρεί κανείς πως βγήκε από το παρελθόν παρότι είναι γέννημα θρέμμα του σύγχρονου κόσμου. Σαν «κοσμοπολίτης» ταξιδεύει σε όλα τα μήκη του κόσμου για να παίξει τη λύρα του και να τραγουδήσει. Όμως ακόμα κι εκεί, η Κρήτη και το χωριό του είναι το σημείο αναφοράς. Όπως λέει ο ίδιος «έπρεπε να φτάσω στη Νέα Υόρκη για να εκτιμήσω το χωριό μου».
Ο φακός της εκπομπής κατέγραψε την ξεχωριστή καθημερινότητα των ανθρώπων της επαρχίας του Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης, αλλά και αληθινά γλέντια στα αποστακτήρια της ρακής, με μουσικούς και γλεντιστές, που θυμίζουν τις παλαιές ένδοξες εποχές και τις μεγάλες «μορφές» της περιοχής, όπως του Α. Καραβίτη και του Θ. Σκορδαλού.Ο Αλέξανδρος Παπαδάκης θεωρείται άξιος συνεχιστής τους και θέλει να κατακτήσεις τη θέση τους στην καρδιά των συμπατριωτών του, με κάθε σεβασμό.

Κυριακή 25 Μαρτίου 2012

Απόψε δεν κοιμήθηκα -Καταλώνια Πιερίας



Χορεύει η Ομάδα Ελληνικού Λαϊκού Χορού Δήμου Καλλιθέας. Παίζουν οι μουσικοί: Βασίλης Γραμματικός γκάιντα, Γιάννης Γευγελής κρουστά. Τραγουδά η χορωδία της Ομάδας σε επιμέλεια Μαρίας Ζιάκα. Επιμέλεια - διδασκαλία: Βασίλης Καρφής. Καλλιθέα 2008

Τσάμικο - Καταλώνια Πιερίων



Χορεύει η Ομάδα Ελληνικού Λαϊκού Χορού Δήμου Καλλιθέας. Παίζουν οι μουσικοί: Βασίλης Γραμματικός γκάιντα, Γιάννης Γευγελής κρουστά. Επιμέλεια - διδασκαλία: Βασίλης Καρφής. Καλλιθέα 2008.

Παρασκευή 23 Μαρτίου 2012

Αφιέρωμα στην επανάσταση της 25ης Μαρτίου του 1821

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής επανάστασης

Γενικά για την έναρξη και την πορεία της Επανάστασης του 1821

«Όταν αποφασίσαμε να κάμουμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχουμε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε; «πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με τα σιταροκάραβα βατσέλια». Αλλά, ως μια βροχή, έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της Ελευθερίας μας και όλοι και οι κληρικοί και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτόν το σκοπό και εκάμαμε την επανάσταση».
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (Από το λόγο του στην Πνύκα στις 8 Οκτωβρίου 1838).

Η ελληνική επανάσταση του 1821, επικός απελευθερωτικός αγώνας, του επί αιώνες, υπόδουλου ελληνικού λαού, υπήρξε ο πιο σημαντικός σταθμός της ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού.

Σφράγισε την εθνική πορεία των Ελλήνων, αφού η επιτυχής τελική έκβασή του, μετά από εννιά χρόνια σκληρού, ηρωικού, αλλά και αιματηρού πολέμου, σε πολλά μέτωπα, σήμανε την ίδρυση, από το 1830, του ελληνικού κράτους και την ένταξη της Ελλάδος, ύστερα από πολλούς αιώνες, στον πολιτικό χάρτη των ανεξάρτητων κρατών της γης.

Και γύρω απ' αυτό το, αρχικά, μικρό κράτος, που δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες και τις θυσίες των αγωνιστών του '21, θα συγκεντρωθεί σιγά-σιγά όλος ο Ελληνισμός για να πραγματοποιήσει τη νέα του ιστορική πορεία.

Ο αγώνας της εθνικής παλιγγενεσίας, μακροχρόνιος, άνισος, με κορυφώσεις ηρωισμού αλλά και με περιόδους κάμψης και κατάπτωσης, κατόρθωσε να σφυρηλατήσει την εθνική συνείδηση των Ελλήνων, να αναπτύξει την εθνική τους ενότητα και να εμπνεύσει τις επόμενες γενιές για διαδοχικές εξορμήσεις και απελευθερώσεις ώστε να λάβει η Ελλάδα τη σημερινή της μορφή.

Ακόμη, σε καιρούς απογοήτευσης και δοκιμασίας, εμψύχωσε τους αλύτρωτους Έλληνες και τους έδωσε τη δύναμη για καρτερία και αντίσταση, μέχρι να μπορέσουν να πετύχουν κι αυτοί την εθνική τους αποκατάσταση και ένταξη στον εθνικό κορμό.

Ταυτόχρονα, υπήρξε κορυφαίο πολιτικό γεγονός και για την ίδια την ιστορία της Ευρώπης, αφού απασχόλησε την ευρωπαϊκή διπλωματία, ενεργοποίησε τις φιλελεύθερες συνειδήσεις, προκάλεσε το φιλελληνικό κίνημα, όπλισε με προσδοκίες τους ευρωπαϊκούς λαούς που αναζητούσαν την εθνική τους δικαίωση, παρέσυρε κυβερνήσεις μεγάλων δυνάμεων να ενδιαφερθούν, θετικά ή αρνητικά, και στο τέλος να υποχρεωθούν να συνεργασθούν και να συνυπογράψουν τα πρωτόκολλα για την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.

Η ελληνική επανάσταση παρουσίασε έντονες διακυμάνσεις κατά τα εννέα χρόνια της διάρκειάς της, με εναλλαγές επιτυχιών αλλά και αποτυχιών, εμφύλιους σπαραγμούς, μέχρι να μπορέσει να ισχυροποιηθεί και να αναγνωριστεί από τις εγγυήτριες δυνάμεις με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου του 1830, που δημιούργησε το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος.

Και ένα απόσπασμα από τον αυθεντικό λόγο του στρατηγού, Γιάννη Μακρυγιάννη:


».Τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί και αμαθείς και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί.
Και να μην λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγη ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκιάση ή χαλάση, να λέγη «εγώ». Όταν όμως αγωνίζωνται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λέη «εμείς». Είμαστε εις το «εμείς» και όχι εις το «εγώ». Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκιάσωμεν χωριόν, να ζήσωμεν όλοι μαζί».

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ελληνικής επανάστασης

1814-1820
Ιδρύεται στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία, από τον Νικόλαο Σκουφά, τον Αθανάσιο Τσακάλωφ και τον Πάτμιο Εμμανουήλ Ξάνθο, με αποκλειστικό σκοπό την προετοιμασία της επανάστασης. Γενικός Επίτροπος της «Ανωτάτης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας» ανέλαβε, το 1820, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αξιωματικός του τσαρικού στρατού.

Φεβρουάριος-Μάρτιος 1821
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης κηρύσσει στο Ιάσιο της Μολδαβίας, πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού, την επίσημη έναρξη της επανάστασης στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες, με τη συγκρότηση του Ιερού Λόχου. Είχε προηγηθεί η επαναστατική του προκήρυξη με τον τίτλο «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος».

Μετά τις πρώτες επιτυχίες, ο τσάρος αποκηρύσσει τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και ο Ιερός Λόχος θα ηττηθεί τον Ιούνιο του 1821 στο Δραγατσάνι από υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις. Τερματίζεται έτσι η επανάσταση στις παραδουνάβιες Ηγεμονίες.

25 Μαρτίου 1821
Συμβολική ημερομηνία έναρξης της ελληνικής επανάστασης. Ο επίσκοπος Παλαιών Πατρών Γερμανός ορκίζει τους επαναστάτες στη Μονή της Αγίας Λαύρας. Οι επαναστάτες είχαν εισέλθει από τις 23 Μαρτίου στην πόλη των Πατρών και κήρυξαν την επανάσταση στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης απελευθερώνουν την Καλαμάτα από τους Τούρκους.

10 Απριλίου 1821
Η Πύλη προβαίνει σε αντίποινα. Απαγχονίζεται ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' στην Κωνσταντινούπολη. Το σώμα του θα μεταφερθεί στην Οδησσό.

23-24 Απριλίου 1821
Ο Αθανάσιος Διάκος μάχεται ηρωικά στην Αλαμάνα, συλλαμβάνεται από υπέρτερες δυνάμεις και βρίσκει ηρωικό, αλλά μαρτυρικό θάνατο. Μέρες αργότερα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, μάχεται, και εμποδίζει, στο Χάνι της Γραβιάς, την πορεία των τούρκικων στρατευμάτων προς την Πελοπόννησο.



12-13 Μαϊου 1821
Η νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι ανοίγει το δρόμο για την κατάληψη της Τριπολιτσάς, στρατιωτικού και πολιτικού κέντρου της Πελοποννήσου.

26 Μαϊου 1821
Με την Πράξη της Συνέλευσης των Καλτετζών (μοναστήρι στην Αρκαδία), ιδρύεται η Πελοποννησιακή Γερουσία, με πρόεδρο τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη.

14 Ιουνίου 1821
Επανάσταση στην Κρήτη

9 Ιουλίου 1821
Οι Τούρκοι απαγχονίζουν στη Λευκωσία τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό και αποκεφαλίζουν τους Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κυρήνειας.

23 Σεπτεμβρίου 1821
Με την κατάληψη της Τριπολιτσάς (έδρας του πασά του Μορέως), εδραιώνεται η επανάσταση στην Πελοπόννησο. Δύο μήνες μετά, θα ιδρυθεί στο Μεσολόγγι, υπό την προεδρία του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ο «Οργανισμός της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος».

13 Νοεμβρίου 1821
Απελευθερώνεται η Άρτα από τους Σουλιώτες οπλαρχηγούς Μάρκο και Νότη Μπότσαρη, τους αδελφούς Τζαβέλα κ.ά.

1 Ιανουαρίου 1822
 Στην Α' Εθνοσυνέλευση στην Νέα Επίδαυρο, ψηφίζεται το πρώτο Σύνταγμα της Επανάστασης, γνωστό ως «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος». Πρόεδρος του Εκτελεστικού εκλέγεται ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.

30 Μαρτίου 1822

Καταστροφή της Χίου από τα τουρκικά στρατεύματα του Καπουδάν Πασά Καρά Αλή. Μια μαζική θυσία που θα εμπνεύσει προσωπικότητες της ευρωπαϊκής τέχνης και του πνεύματος, όπως ο Ντελακρουά και ο Βίκτορ Ουγκό και θα συγκινήσει την Ευρώπη, που θα δείξει περισσότερο ενδιαφέρον για τον ελληνικό Αγώνα. Τρεις μήνες αργότερα, ο Κωνσταντίνος Κανάρης θα πυρπολήσει και θα καταστρέψει την τουρκική ναυαρχίδα.



6 Ιουνίου 1822
Ο Χουρσίτ πασάς και ο Ομέρ Βρυώνης καταλαμβάνουν το Σούλι

29 Ιουνίου 1822
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης θα καταστρέψει στα Δερβενάκια την στρατιά του Μαχμούτ πασά ή Δράμαλη ανατρέποντας τα φιλόδοξά του σχέδια. Οι Έλληνες και αρκετοί φιλέλληνες θα ηττηθούν, λίγες μέρες μετά, στο Πέτα (κοντά στην Άρτα) από ισχυρές τουρκικές δυνάμεις.




Αύγουστος 1822
Η παρουσία του Γεωργίου Κάνιγκ, ως υπουργού Εξωτερικών της Αγγλίας σηματοδοτεί τη θετική μεταστροφή της αγγλικής πολιτικής απέναντι στο Ελληνικό Ζήτημα.

Δεκέμβριος 1822
Το Συνέδριο των αντιπροσώπων των μεγάλων Δυνάμεων στη Βερόνα, παρά τις προσπάθειες των Ελλήνων απεσταλμένων, δεν αναγνωρίζει την ελληνική Επανάσταση και την αποκηρύσσει με διακήρυξή του.

Ιανουάριος 1823
Νίκη των Ελλήνων στο Ναύπλιο, που ορίζεται έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης.

Μάρτιος 1823
Η Αγγλία αναγνωρίζει τους Έλληνες ως εμπόλεμους αναγνωρίζοντας de facto και την ελληνική επανάσταση.

Μάρτιος-Απρίλιος 1823
Συγκαλείται στο Άστρος της Κυνουρίας η Β' Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων

12 Ιουλίου 1823.
Ο φιλέλληνας, λόρδος Βύρων, φθάνει στο Αργοστόλι. Θα στηρίξει την επανάσταση και θα πεθάνει στο Μεσολόγγι τον Απρίλη του 1824. Στο Μεσολόγγι θα ταφεί και ο Μάρκος Μπότσαρης που πέθανε στη μάχη του Κεφαλόβρυσου Ευρυτανίας.

Φθινόπωρο 1823-Καλοκαίρι 1824
Εμφανίζονται οι πρώτες αντιθέσεις ανάμεσα στο Νομοτελεστικό υπό τον Θ. Κολοκοτρώνη και τον Πετρόμπεη και το Βουλευτικό υπό τον Κουντουριώτη που σχηματίζουν δύο ξεχωριστές κυβερνήσεις. Είναι η απαρχή της πρώτης φάσης του εμφυλίου σπαραγμού που θα τερματιστεί τον Ιούνιο με την επικράτηση του Κουντουριώτη.

7-8 Ιουνίου 1824
Καταστροφή της Κάσου από τους Τουρκοαιγύπτιους, οι οποίοι, λίγες μέρες μετά, θα καταστρέψουν ολοσχερώς και τα Ψαρά.

29 Αυγούστου 1824
Ναυμαχία του Γέροντα και πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας.

15 Απριλίου 1825
Αρχίζει η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου από τον Κιουταχή και αργότερα και από τον Ιμπραήμ. Στις 10 Απριλίου 1826 θα γίνει η ηρωική έξοδος και η πτώση του Μεσολογγίου. Η θυσία του Μεσολογγίου προώθησε το ελληνικό ζήτημα όσο καμιά ελληνική νίκη και ο απόηχος των γεγονότων, αναζωπύρωσε το πνεύμα του φιλελληνισμού στην Ευρώπη.



5 Ιουνίου 1825
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, δολοφονείται στην Ακρόπολη Αθηνών, θύμα της εμφύλιας διαμάχης.

3 Αυγούστου 1826
Ο Γκούρας κλείνεται με τους άνδρες του στην Ακρόπολη. Η πόλη παραδίδεται στον Κιουταχή.

11 Νοεμβρίου 1827
Η κυβέρνηση Ζαϊμη μεταφέρει την έδρα της στην Αίγινα.

19 Μαρτίου 1827
Με πρόταση του Κολοκοτρώνη ανατίθεται η ηγεσία του στρατού στον Church και των ναυτικών δυνάμεων στον Cochrane.

30 Μαρτίου 1827
Η Εθνοσυνέλευση εκλέγει τον Ιωάννη Καποδίστρια «κυβερνήτη της Ελλάδος» με επταετή θητεία.

22 Απριλίου 1827
Θανάσιμος τραυματισμός του Γεωργίου Καραϊσκάκη στη μάχη του Φαλήρου.

8 Οκτωβρίου 1827
Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Ο ενωμένος συμμαχικός στόλος Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας καταστρέφει τον τουρκοαιγυπτιακό που βρισκόταν αγκυροβολημένος στον κόλπο του Ναβαρίνου, γεγονός που υπήρξε καταλυτικό στην εξέλιξη του Ελληνικού Ζητήματος. Οι τρεις προστάτιδες Δυνάμεις θα διαδραματίσουν πλέον καταλυτικό ρόλο στην γένεση του ανεξάρτητου νεοελληνικού κράτους.




8 Ιανουαρίου 1828
Άφιξη του κυβερνήτη Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Ο λόγιος Θεόφιλος Καϊρης, προσφωνεί τον Ι. Καποδίστρια:

«.Χαίρε και Συ Κυβερνήτα της Ελλάδος, διότι μετά τοσούτον πολυχρόνιον αποδημίαν, επιστρέφεις εις την κοινήν πατρίδα, την βλέπεις, την χαιρετάς όχι πλέον δούλην και στενάζουσαν υπό τον ζυγόν, αλλ' ελευθέραν, αλλά δεχομένην σε Κυβερνήτην, και περιμένουσαν να Σε ίδη να οδηγήσης τα τέκνα της εις την αληθινήν ευδαιμονίαν και εις την αληθινήν δόξαν. Ζήθι! Αλλ' έχων ιερόν έμβλημα «ο Θεός και η δικαιοσύνη κυβερνήσουσι την Ελλάδα». Ζήθι! Αλλά κυβερνών ούτως ώστε να αισθανθή η πατρίδα, να καταλάβωμεν και ημείς, να επαναλάβη η αδέκαστος ιστορία, να αντηχήσωσιν όλοι οι αιώνες, ότι ου Συ, ουδέ ο υιός σου, ουδέ ο οικείος σου, ουδέ ο φίλος σου, ουδέ πνεύμα φατρίας, αλλ' αληθώς αυτός ο νόμος του Θεού, αυτό το δίκαιον, αυτοί της Ελλάδος οι θεσμοί κυβερνώσι την Ελλάδα δια Σου.».

3 Φεβρουαρίου 1830
Υπογράφεται από τις Μεγάλες Δυνάμεις το πρωτόκολλο του Λονδίνου, σύμφωνα με το οποίο δημιουργείται ανεξάρτητο ελληνικό κράτος με οροθετική γραμμή τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Στο νέο κράτος θα συμπεριληφθούν, με το Πρωτόκολλο της συνδιάσκεψης του Λονδίνου στις 30 Αυγούστου 1832, η Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα, η Εύβοια, οι Σποράδες, οι Κυκλάδες και τα νησιά του Αργοσαρωνικού κόλπου.

27 Σεπτεμβρίου 1831
Δολοφονείται στο Ναύπλιο ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας.



25 Απριλίου 1832
Ο Όθων, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου, εκλέγεται κληρονομικός μονάρχης της Ελλάδος. Θα φθάσει στο Ναύπλιο στις 25 Ιανουαρίου 1833.


Συμμετοχή των νησιών στην Εθνεγερσία του 1821.

Η Ρόδος, επαρχία του Οθωμανικού κράτους, πρωτεύουσα του νησιωτικού συμπλέγματος, έδρα του Τούρκου διοικητή (βαλή) και βάση στρατευμάτων, με οθωμανικό πληθυσμό να κατοικεί μέσα στο Κάστρο, δεν θα μπορέσει να πάρει ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1821. Συμβάλλει, όμως, στον αγώνα για την ανεξαρτησία του υπόδουλου Έθνους. Επίλεκτα μέλη της, μυούνται στη Φιλική Εταιρεία, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αγάπιο. Όμως, το κίνημα που δημιουργήθηκε, προδόθηκε και οι μυημένοι σ' αυτό συλλαμβάνονται, βασανίζονται και φυλακίζονται.

Ροδίτες, σπουδαστές στην Ευρώπη, έμποροι της Αιγύπτου και όσοι έφυγαν από τη Ρόδο στην επαναστατημένη Ελλάδα, παίρνουν μέρος στην Επανάσταση ή βοηθούν οικονομικά τον Αγώνα.

Πάτμιος είναι ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας από τους τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, όπως επίσης Πάτμιος είναι και ο φλογερός απόστολος και αγωνιστής Δημήτριος Θέμελης, ο οποίος επισκέπτεται τα περισσότερα νησιά και μυεί όλα τα σημαίνοντα πρόσωπα στη Φιλική Εταιρεία, προετοιμάζοντας τον γενικό ξεσηκωμό.

Δημήτριος Θέμελης


Διοικητής της Ρόδου τα χρόνια της επανάστασης, (1822-1835), ήταν ο διαβόητος Μεχμέτ Σουκιούρμπεης, μπέης μουτεσαρίφης του σαντζακίου της Ρόδου, που η παράδοση περιγράφει ως τρομερό χριστιανομάχο, ανάλγητο και τυραννικό. Είχε αντικαταστήσει τον φιλέλληνα Γιουσούφ Βέη, που μετατέθηκε στη Χίο με τον τίτλο του πασά. Λέγεται ότι ο Σουκιούρμπεης καταγόταν από τη Μάνη, γόνος της αρχοντικής οικογένειας των Μαυρομιχαλαίων και αδελφός του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Στη Ρόδο, διέμενε στη συνοικία του Νιοχωριού, στου «Μουσταφά Καπιτάνου το Σαράι», κοντά στη σχολή των «Φρέρηδων». Μικρό παιδί το πήραν οι Τούρκοι και τούρκεψε. Κι όπως ήταν έξυπνος ανέβηκε γρήγορα στα αξιώματα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ως ναύαρχος, επισκέφθηκε τη Μάνη, την πατρίδα του και τον υποδέχθηκε εθιμοτυπικά ο ίδιος ο αδελφός του ο Πετρόμπεης. Ζήτησε να δει τη γρια αρχόντισσα, τη Μαυρομιχάλαινα κι όταν βρέθηκε μπροστά της γονάτισε, της φίλησε το χέρι και της είπε ότι είναι ο χαμένος της γιος. Κι εκείνη, αγέρωχη αρχόντισσα του δήλωσε πως δεν μπορεί να έχει Τούρκο γιο και τον έδιωξε ασυγκίνητη.

Αλλά αν η Ρόδος δεν μπόρεσε να επαναστατήσει, τα άλλα μας νησιά ξεσηκώνονται και στέκονται αλληλέγγυα στο μαχόμενο Έθνος.

Πρώτη η Πάτμος υψώνει τη σημαία της Επανάστασης με υποκίνηση του Πάτμιου Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλου, ο οποίος κηρύχθηκε έκπτωτος για τη δράση υπέρ του αγώνα.

Τον Απρίλη του 1821
ξεσηκώνεται η Κάσος και θέτει στη διάθεση του αγώνα τη ναυτική της αρμάδα. Τα μέχρι τότε εμπορικά καράβια οπλίζονται με κανόνια κι αρχίζουν την πολεμική τους δράση. Τα κασιώτικα καράβια πλέουν προς τη Ρόδο με ξεδιπλωμένες τις επαναστατικές τους σημαίες και αρχίζουν τον κανονιοβολισμό του φρουρίου της, προκαλώντας πανικό στους Οθωμανούς του νησιού.

Την Κάσο ακολουθεί η Κάρπαθος, η Χάλκη, η Νίσυρος, η Σύμη, η Τήλος, η Κάλυμνος, η Λέρος, η Κως, το Καστελλόριζο, η Αστυπάλαια, όλα τα Δωδεκάνησα σηκώνουν τη σημαία της λευτεριάς και διώχνουν τις τουρκικές φρουρές.

Στην Κω, στίφη φανατισμένων μουσουλμάνων ξεχύνονται στο νησί, σφάζουν, λεηλατούν και εξανδραποδίζουν. Τα νησιά φοβούνται αντίποινα. Και τότε, δυο κασιώτικα πολεμικά καράβια αναλαμβάνουν να περιπολούν νύχτα και μέρα το στενό της Ρόδου, άγρυπνοι φύλακες της Σύμης, της Χάλκης, της Τήλου και της Νισύρου.

Αλλά η κασιώτικη αρμάδα προσπαθεί να βοηθήσει και την Κρήτη, παίρνοντας τροφές, όπλα, εφόδια στο επαναστατημένο νησί και μεταφέροντας Κρητικούς πρόσφυγες στην Κάσο και την Κάρπαθο. Σ' εκείνες τις πολεμικές επιχειρήσεις θα σκοτωθεί, πολεμώντας ηρωικά, ο καπετάν Θεόδωρος Κανταριτζής, ένας από τους πιο δοξασμένους καπετάνιους της Κάσου.

Κι οι ναυτικές επιχειρήσεις των Κασιωτών γίνονται ολοένα και πιο παράτολμες. Καταστρέφουν τουρκικά πλοία μέσα στον κόλπο της Αττάλειας, επιχειρούν ριψοκίνδυνες επιδρομές στο Καστελλόριζο και ιδιαίτερα στο λιμάνι της Δαμιέττης της Αιγύπτου, με τον καπετάν Χατζη-Νικόλα Μακρή. Αιχμαλωτίζουν 36 πλοία γεμάτα τροφές, που τις μετέφεραν στη λιμοκτονούσα Κάσο, τα δε καράβια τα παρέδωσαν στην επαναστατική κυβέρνηση για να τα μετατρέψει σε πυρπολικά.

Το 1824, η αρμάδα του Μεχμέτ Αλή, μεταφέροντας χιλιάδες στρατιωτών, ανεβαίνει στο Αιγαίο. Οι Κασιώτες αντιλαμβάνονται ότι θα είναι ο πρώτος της στόχος, αλλά δεν πτοούνται. Οχυρώνουν το νησί σε όλα τα σημεία μιας πιθανής απόβασης των Τουρκοαιγυπτίων και εξοπλίζουν όλους, όσοι μπορούν να κρατήσουν όπλα, υπερήφανοι και αποφασισμένοι για τον έσχατο αγώνα και την αναπόφευκτη υπέρτατη θυσία. Η Κρήτη ήδη είχε πέσει και η επανάστασή της είχε καταπνιγεί στο αίμα.

Αρχές Μαϊου του 1824
κι ο εχθρικός στόλος ζώνει την Κάσο. Οι Τούρκοι προσπαθούν να βγουν και το ηρωικό νησί απαντά με τα κανόνια του.

Μα πόσο θα μπορέσει να αντέξει; Γράφουν στην κυβέρνηση και ζητούν απεγνωσμένα βοήθεια, περιγράφοντας την τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Είναι η περίοδος του εμφύλιου σπαραγμού στην ηπειρωτική Ελλάδα, το δάνειο δεν έρχεται, οι ιδιωτικοί πόροι είναι πενιχροί και δεν επαρκούν ούτε για τις δικές τους ανάγκες. Η Κάσος θα μείνει μόνη.

Η εχθρική αρμάδα αφού ανασυντάχθηκε, ενισχυμένη από 35 ακόμα πλοία, αρχίζει την ασφυκτική της πολιορκία, από τη θάλασσα, με επικεφαλής τον Χουσεϊν μπέη. Είναι 27 Μαϊου του 1824, ημέρα Σάββατο. Η ώρα της θυσίας πλησιάζει.

Ακολουθούν φονικές μάχες και οι Τουρκοαιγύπτιοι αποβιβάζουν 200 άνδρες σε ερημική τοποθεσία του νησιού για να κυκλώσουν τους ηρωικούς μαχητές. Ο ίδιος ο Χουσεϊν βγήκε στη ξηρά με 2.000 στρατό.

Οι Κασιώτες πολεμιστές, με τους αρχηγούς τους, Ιωάννη Γρηγοριάδη κα Μάρκο Μαλλιαράκη, μετά από σφοδρή και άνιση μάχη, με πολλούς νεκρούς, υποχωρούν στα βουνά αφήνοντας τα χωριά στα χέρια των εχθρών. Οι Τουρκοαιγύπτιοι ρίχτηκαν στη σφαγή, την αρπαγή, τη λεηλασία και σε κάθε είδους κτηνωδία. 2.000 γυναικόπαιδα εξανδραποδίστηκαν και μεταφέρθηκαν για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής και της Αφρικής.

Ο καπετάν Μάρκος Μαλλιαράκης, που, με λίγους πολεμιστές, αντιστάθηκαν σθεναρά στα βουνά απέναντι σε 2.000 αιμοχαρείς τουρκοαιγύπτιους, πιάστηκε ζωντανός και οδηγήθηκε μπροστά στον πασά. Κατάφερε να λυθεί και να σκοτώσει τρεις Τούρκους. Μέχρι που χίμηξαν όλοι οι άλλοι πάνω του και με τις σπάθες τους τον κομμάτιασαν. Έτσι πέθανε ο Μάρκος, έτσι πατήθηκε η Κάσος. Η καταστροφή της θα συγκλονίσει την Ελλάδα.

Η κασιώτικη δημοτική μούσα θα τραγουδήσει εκείνο το χαλασμό, με το τραγούδι:

Μαύρο πουλάκι κάθεται στης Κάσου τ' αγριοβούνι,
βγάλλει φωνίτσα θλιερή και μαύρο μοιρολόι.
Μάνα, κλαμός και βουγκητός εις το νησί της Κάσου!
Η μάνα κλαίει το παιδί και το παιδί τη μάνα
κι ο αερφός την αερφή κι άουρος τηκ καλήτ του.
Μπας και πανούκλα πλάκωσε, μπας και σεισμός εϊνη;
Μηδέ πανούκλα πλάκωσε, μητέ σεισμός εϊνη,
Χουσεϊν πασιάς επλάκωσεν από την Αλεξάντρα.
Γίνονται στίβες τα κορμιά, τα αίματα ποτάμια.
Σφάζουν τους γέρους και τις γριές κι όλα τα παλικάρια
τις κοπελιές και τα μωρά στη φλότα τους μπαρκάρουν
σκλάβους να τους πουλήσουσι στης Μπαρμπαριάς τα μέρη.
Και μια απ' τις σκλάβες ήλεγε με θλιερή φωνίτσα.
Χίλια κι αν κάμεις, Χουσεϊν, χίλια κι αν μας πουλήσεις,
εμείς του Τούρκου το σπαθί 'εθ θα το φοηθούμε
για θα μας κόψεις ούλους μας, για λευτεριά θα 'ούμε.

Την κατάληψη της Κάσου ακολούθησε η κατάληψη της Καρπάθου, της Χάλκης, της Σύμης και των άλλων επαναστατημένων νησιών.

Τα πράγματα προχωρούν με γοργό ρυθμό. Ο αιγυπτιακός στόλος από 245 πλοία σε τρεις μοίρες, ξεκίνησε από την Αίγυπτο και φθάνει στην Ελλάδα. Η πρώτη μοίρα φθάνει στη Ρόδο, λίγο μετά και οι άλλες δύο, με τον Ιμπραήμ. Πολλά ξένα μεταγωγικά που συμμετέχουν έχουν διάφορες ευρωπαϊκές σημαίες. Η Ρόδος και η Μάκρη, απέναντι, είναι τα κέντρα όπου συγκεντρώνονται.

Πολλά θλιβερά επεισόδια διηγούνται για την έξοδο των πληρωμάτων στην πόλη. Οι κάτοικοι, κυρίως οι γυναίκες, κλείνονταν στα σπίτια, για να αποφύγουν τους βανδαλισμούς. Είναι οι λεγόμενοι «γαλουντζήδες» που μεθούσαν κι άρχιζαν τις βιαιότητες στις συνοικίες έως τα Τριάντα. Σκότωσαν τον πλοίαρχο Μάκρα με τρεις ναύτες και διαρπάσαν το καράβι του στο Μανδράκι.

Ο ελληνικός στόλος θα εκδικηθεί για την Κάσο και τα Ψαρά, που κι αυτά είχαν το ίδιο φρικτό τέλος, όταν, στις 29 Αυγούστου του 1824, στον μικρασιατικό κόλπο του Γέροντα, απέναντι από την Κάλυμνο, θα δώσει τη μεγαλύτερη ναυμαχία της Επανάστασης. Ο ναύαρχος Μιαούλης, παρά την αριθμητική υπεροχή του εχθρού, θα κάψει τα πλοία τους και θα πετύχει πρωτοφανή νίκη, προκαλώντας παραλήρημα χαράς στο λαό της Καλύμνου που υποδέχθηκε τους δοξασμένους ναυμάχους, όταν τα καράβια αγκυροβόλησαν, μετά τη ναυμαχία, στο νησί τους.

Απόσπασμα από δημοτικό τραγούδι της Κω, για το πώς έζησαν οι Κώοι τη ναυμαχία του Γέροντα. (Από τη συλλογή του Άγγλου νεοελληνιστή, R.M. Dawkins, Τραγούδια της Δωδεκανήσου, που κατέγραψε ο Κώος ιστοριοδίφης και συλλέκτης λαογραφικού υλικού, Ιάκωβος Ζαρράφτης)
...................
Δευτέρας το ξημέρωμα, κοντά το μεσημέρι,
οι Τούρκοι πέσαν άξαφνα βαριά αρματωμένοι,
να κατασφάξουν τορ ραγιάν, κανένας να μη μένη.
Άλλοι επέφτα στο γιαλό, και άλλοι στα πηγάδια
και άλλοι ξεκόφτα σαλ λαγοί στους βάτους, στα λιβάδια,
και άλλοι κόφτα στα βουνά, όσ' ήσαμ παλληκάρια,
όσ' είχαν δυνατήγ καρδιά κι ακούραστα ποδάρια
Κι εκεί που φεύγαν έλεγαν με μμάτια δακρυσμένα,
με χείλη στο παράπονον της πίκρας βουτισμένα.
Χριστέ, ας είχαμεγ κ' εμείς άρματα σαγ κ' εκείνους,
να πολεμούσαμεγ κ' εμείς μ΄ αυτούς τους Σαρακήνους!
Χριστέ, κι ας είχαμε σπαθιά, τουφέκια και κοντάρια,
να πολεμούσαμε κ' εμείς σαγ κι άλλα παλληκάρια.
Χριστέ, κι ας ήτο βολλετόν κι εμείς ν' αρματωθούμεν,
να δούσι οι Σαρακηνοί κ' εμείς πώς πολεμούμεν.
Μα τώρα οι Αγαρηνοί μας σφάζαν σαν θρεφτάρια,
παιδιά με μάνες και κυρούς, κόρες και παλληκάρια.
Τες πόρτες σπούσι καθενός, τα έχει μας μάς παίρνουν,
τες εκκλησιές μας γδύνουσι, και τους παπάδες γδέρνουν,
κοιλιές μανάδων σχίζουσι και τα μωρά σκοτώνουν,
τους γέρους καίουν ζωντανούς και τους τρυποσουβλώνουν.
Τα παλληκάρια ξέγκωνα, εκεί που θα τα βρούνε,
εις τα παλούκια ζωντανά απάνω τα περνούνε.
Τες όμορφες, τες ακριβές, που δεν τες είδε μμάτι,
πο τα μαλλιά τες σέρνουνε για ένα μας γινάτι.
...................

Το τελειωτικό κτύπημα στους τουρκοαιγύπτιους, δόθηκε, όταν ο ενωμένος στόλος της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας έστειλε τα πλοία τους στο βυθό του κόλπου του Ναβαρίνου και αναπτέρωσε τις ελπίδες των Ελλήνων που, μετά τους εμφυλίους πολέμους, βρέθηκε με την επανάσταση στο χείλος της καταστροφής.

Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 επικύρωσε την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, που η Ελλάδα είχε κερδίσει, με το αίμα των ηρωικών αγωνιστών της στα πεδία των μαχών αλλά που πέρασε από τις συμπληγάδες πέτρες του διπλωματικού παρασκηνίου και της «μάχης», για πολιτική επικράτηση, των λεγόμενων «προστάτιδων δυνάμεων» επί του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.



Συνθήκες δημιουργίας και επέκτασης των ορίων του Ελληνικού Κράτους

Ιόνια νησιά

23 Σεπτεμβρίου 1864

Με ψήφισμα της Βουλής της Επτανήσου πραγματοποιείται η Ένωση με το ελληνικό κράτος. Είχε προηγηθεί η παραίτηση της Μεγάλης Βρετανίας από το δικαίωμα προστασίας των Επτανήσων.

Προσάρτηση Θεσσαλίας-Άρτας

20 Ιουνίου 1881
Με τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης η Ελλάδα προσαρτά τη Θεσσαλία, πλην της Ελασσόνας, και την περιοχή της Άρτας.

Προσάρτηση Μακεδονίας, Ηπείρου, Κρήτης, νησιών Αιγαίου

17 Μαϊου 1913
Με τη συνθήκη του Λονδίνου, η Αλβανία γίνεται αυτόνομο κράτος και τα σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ορίζονται στη γραμμή Αίνου-Μηδείας.

28 Ιουλίου 1913 Μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους, με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, προσαρτάται η Ανατολική Μακεδονία

31 Ιανουαρίου 1914.
Με διακοίνωση των ευρωπαϊκών δυνάμεων, η Ελλάδα προσαρτά τα νησιά του Αιγαίου, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο.

Προσάρτηση Δυτικής Θράκης

14 Νοεμβρίου 1919
Παραίτηση Βουλγαρίας από τη Δυτική Θράκη

28 Ιουλίου 1920
Συνθήκη των Σεβρών. Παραχωρείται στην Ελλάδα η Ανατολική Θράκη έως την Τσατάλτζα, η Ίμβρος, η Τένεδος και η περιοχή της Σμύρνης. Την ίδια μέρα με την υπογραφή της συνθήκης της Θράκης, παραχωρείται στην Ελλάδα η Δυτική Θράκη.

14 Ιουλίου 1923
Με τη συνθήκη της Λωζάνης, η Ελλάδα διατηρεί τη Δυτική Θράκη, αλλά χάνει την περιοχή της Σμύρνης, την Ίμβρο και την Τένεδο.

Προσάρτηση της Δωδεκανήσου

10 Φεβρουαρίου 1947
Με τη συνθήκη των Παρισίων, τα Δωδεκάνησα παραχωρούνται στην Ελλάδα. Ο Νόμος 518/1948, με συμβολική ημερομηνία έναρξης ισχύος την 28η Οκτωβρίου 1947, αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της Ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. Ο τελετουργικός εορτασμός ορίζεται στις 7 Μαρτίου 1948.



πηγή

Τρίτη 20 Μαρτίου 2012

Ο Τόπος και το Τραγούδι του - Οι ανδρείοι της Ανδραβίδας

Φουστανελάς, ανδρική αστική ενδυμασία

Φουστανελάς’ ανδρική αστική ενδυμασία, 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α. Μ. 4830

Αστικό ένδυμα, που καθιερώθηκε από τον πρώτο βασιλιά της Ελλάδας τον Όθωνα, ως επίσημο ένδυμα της Αυλής, γύρω στα 1835. Αρχικά, αποτελούσε την ενδυμασία των οπλαρχηγών της Επανάστασης. Χαρακτηριστική είναι η μακριά φουστανέλα και το μεταξωτό τουρμπάνι που συχνά έδεναν γύρω από το φέσι. Στη μέση πάνω από το μεταξωτό κόκκινο ζωνάρι φοριέται χρυσό σελάχι, κεντημένο περίτεχνα, στο οποίο έχωναν τα όπλα τους. Η φορεσιά έχει τρία ζακέτα. Το εσωτερικό γιλέκι, τη φέρμελη με τα μανίκια και το φερμεδογέλεκο, το γιλέκο δηλαδή που φοριέται πάνω από τη φέρμελη. Εξαρτήματά της, όπως το φέσι, αποτελούν από τον 17ο αιώνα κοινά στοιχεία της ελληνικής αλλά και της οθωμανικής ανδρικής ενδυμασίας
πηγή:   http://www.europeana.eu/portal/record/08540/544EDC58FBAC1F0977839BC81F05D2076D2EDC5B.html?start=4

Φουστανέλα, ανδρική ενδυμασία


Φουστανέλα, ανδρική ενδυμασία 19ος - 20ός αι. Αθήνα, Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, Α.Μ. 11259

Η ενδυμασία αυτή έδωσε τα βασικά στοιχεία για τη στολή των Ευζώνων. Αποτελούσε το καλοκαιρινό ένδυμα πολλών περιοχών (Μοριάς, Ρούμελη, Ήπειρος, Θεσσαλία) απ’ όπου επηρεάστηκε η αντίστοιχη αστική φορεσιά. Τα χρυσοκέντητα εξαρτήματά της, γιλέκο και φέρμελη είναι από βελούδο και φέρουν τερζήδικο κέντημα. Τα κομμάτια αυτά αποτελούσαν τακίμι, δηλαδή ένα ενιαίο αισθητικό και τεχνοτροπικό σύνολο.

μεγέθυνση

πηγή:  http://www.europeana.eu/portal/record/08540/60E1EC344F5F6F2F09DC4EE40150F8A15811A745.html?start=5

Τετάρτη 14 Μαρτίου 2012

Ρίμα της άλωσης του Κάστρου του Κοσκινά στην Ικαρία



Φρούριο Βυζαντινής εποχής, έργο του 10ου αιώνα, κοντά στο χωριό Κοσοίκια στη βόρεια περιοχή του νησιού. Μέσα στο φρούριο βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά. Αναμφίβολα η φυσική του θέση πάνω σε μια από τις ψηλότερες κορυφές του Αθέρα, με θέα σε όλη τη γύρω περιοχή (της βόρειας και της νότιας πλευράς του νησιού), μαζί με το κουράγιο των Καριωτών και την γερή του κατασκευή το κράτησαν απόρθητο για αιώνες.Επι αιώνες αποτελούσε ένα από τα απόρθητα κάστρα του Αιγαίου το οποίο κατακτήθηκε ύστερα από προδοσία το 1283.

Ακούσατε να σας ειπώ του Κοσκινά τη ρίμα
στα χίλια διακόσια και στα ογδόντα τρία.
Ηθέλησαν η Γένουα με τονε κρυφοράφτη
να 'ρτουν για να πατήσωσι της Νικαριάς το κάστρι.

Ανάθεμα τη Γένουα με τονε κρυφοράφτη
που ήρταν να πατήσωσι της Νικαριάς το κάστρι
οπου 'ταν ξακουστό παντού, παντού εξακουσμένο,
στην Πολη και στη Βενετιά ήτο ζωγραφισμένο.

Σαν ήρτασιν ηράξασι μπροστά εις το Φανάρι
ζερβά ρίχνουν τις άγκουρες, πίσω τα παλαμάρια
και πάνω εις την όστρια ρίχνουν τις σιγουράντζες,
εκεί ήβρασιν τον 'πω δα τα όπου καλά γνωρίζει

Τη νύχτα το σκοπεύσασι κι ολονυχτίς εζάλαν
και σαν εγλυκοχάραξεν επήξαν οι ατσίδες
και όταν ηνεφάνασι στον Κάμπο του Φιλίππου
τότε φωνήν εβγάλασι ν' ακούσουν απ' το κάστρο.

Κανένας δεν ευρέθηκεν απόκριση να πέψει,
μονάχα ο κακόβουλος ο γέρων ο Ατσίδης:
"μπας και θαρρείς, ω Γένουα, και συ, ω κρυφοράφτη,
πως ειν' τα Δώδεκα Νησιά όπου τα 'χμαλωτίζεις;

Εδώ είναι κάστρο φοβερό, παντού εξακουσμένο,
στου βασιγιά τες κάμαρες τό 'χουν σταμπαρισμένο.
Για να 'ρτουν οι εννιά αδερφοί οι καστροπολεμήτες,
τότες να πολεμήσετε, ν' αντιπαραταχθείτε."

"Και πού 'ν' τους οι εννιά αδερφοί ν' αντιπαραταχθούμε;"
"Μιαν αδερφήν παντρεύουσιν επάνω στη Λαγκάδα."
Τότες αυτοί σιμώσασι με τόση γρηγοράδα,
γυρίζουν, τριγυρίζουν το, παραδομόν δε έχει.

Ένας μικρός απ' όλους των παναθεματισμένος
ήταν περίσσια απ΄' αυτούς πολλά δασκαλεμένος
και βγάλει τα μαχαίριαν του και κάμει τα σκαλάκια
κι όλοι του κουλουθήσασι να κάμουσι ρισάκα.

¨Ενα κορίτσιν κάθεται επάνω 'δω του κάστρου
και στέκει και παρακαλεί εξ όλης της καρδιάς του:
"Άγιε μου Γιώργη Δοργανά μεγάλο τ' όνομά σου,
μεγάλη που 'ν' η χάρη σου και το προσκύνημά σου."

Ένας από τ' ανάθεμαν από τους Χαλικάδες
αυτή την κόρην αγαπά κι εκείνη δεν τον δέχει.
"Ένα κορίτσιν κάθεται επάνω 'δω του κάστρου'
αυτό να μου χαρίσετε κι εγώ να σας διδάξω."

Κι αυτού του υποσχέθησαν πως θα του τη χαρίσουν
κι άλλα πολλά δωρήματα, ώστε να των ανοίξει.
Και τα κλειδιά των έριξε έξω από το μπεντένι,
τότες αυτοί εμπήκασι όλοι αρματωμένοι.

Κυριακή 11 Μαρτίου 2012

Καλό ταξίδι αρχόντισσα...

Την Τρίτη, στις 3 το απόγευμα, θα κηδευτεί από το νεκροταφείο της Νέας Σμύρνης η σημαντικότερη εκπρόσωπος του παραδοσιακού τραγουδιού, Δόμνα Σαμίου, που έφυγε χθες από τη ζωή, σε ηλικία 84 χρόνων, ύστερα από σοβαρά προβλήματα υγείας, που την κρατούσαν καθηλωμένη στο νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ».
Γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1928 στην Καισαριανή, από γονείς Μικρασιάτες. H μητέρα της ήρθε στην Ελλάδα το 1922 και ο πατέρας της, αιχμάλωτος στρατιώτης, λίγο αργότερα, με την ανταλλαγή. Η Δόμνα, στο περιβάλλον της Καισαριανής αγάπησε το δημοτικό τραγούδι, καθώς εκεί είχε τα πρώτα της μουσικά ακούσματα.
Σε ηλικία 13 ετών, έχει την πρώτη διδακτική επαφή με τη βυζαντινή και τη δημοτική μουσική, πλάι στον μεγάλο δάσκαλο του είδου, Σίμωνα Καρά, στον «Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής» και παράλληλα φοιτά στο νυχτερινό Γυμνάσιο.
Ως μέλος της χορωδίας του Σίμωνα Καρά αρχίζει η σχέση της και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας/Ε.Ι.Ρ όπου αργότερα, το 1954, προσλαμβάνεται στο Τμήμα Εθνικής Μουσικής και από τη θέση αυτή γνωρίζει τους σημαντικότερους λαϊκούς μουσικούς.
Παράλληλα, κάνει μουσική επιμέλεια σε εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές, κινηματογραφικές ταινίες. Το 1963 αρχίζει τα ταξίδια της στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το προσωπικό της αρχείο με δική της τεχνική υποδομή.
Το 1971 παραιτείται από τη Ραδιοφωνία και την ίδια χρονιά αποδέχεται την πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου και πρωτοεμφανίζεται σε νεανικό κοινό, πετυχαίνοντας μεγάλη στροφή στη σχέση των νέων με την παραδοσιακή μουσική. Τις σημαντικές αυτές εμφανίσεις ακολουθεί η συμμετοχή στο Φεστιβάλ Μπαχ στο Λονδίνο.
Το 1974 αρχίζει η συνεργασία με την Columbia (Κολούμπια) και οι αλλεπάλληλες εκδόσεις δίσκων. Το 1976-77 με σκηνοθέτες τον Φώτο Λαμπρινό και τον Ανδρέα Θωμόπουλο γυρίζουν στην ελληνική επαρχία 20 επεισόδια για την εκπομπή της ΕΡΤ «Μουσικό οδοιπορικό».
Το 1981 ιδρύεται ο «Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής - Δόμνα Σαμίου» με σκοπό την διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής και κυρίως την έκδοση δίσκων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων με αυστηρές επιστημονικές και ποιοτικές προδιαγραφές, μακριά από τις απαιτήσεις των εμπορικών εταιρειών.
Το έργο της ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα καθώς δίσκοι της κυκλοφόρησαν στη Γαλλία και τη Σουηδία. Επί περίπου 40 χρόνια πραγματοποιεί σειρά συναυλιών από την Αυστραλία μέχρι τη Νότια Αμερική που όχι μόνο συγκινούν τους Έλληνες της Διασποράς, αλλά και τους ξένους ακρ
Στην Ελλάδα οι εμφανίσεις της σε συναυλίες κάθε είδους και με κάθε αφορμή είναι αναρίθμητες καθώς και οι τιμητικές προσκλήσεις και τα αφιερώματα.
Aπό το 1994 δίνει μαθήματα δημοτικού τραγουδιού για ενήλικες στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων της Αθήνας.
Είχε τιμηθεί με πολλές διακρίσεις για την προσφορά και το έργο της, όπως το 2006, οπότε έλαβε το βραβείο Αρίων για την συνολική προσφορά της στη διάσωση του δημοτικού τραγουδιού, αλλά και το μετάλλιο που της απένειμε το 2005 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος.

πηγή



Δευτέρα 5 Μαρτίου 2012

Απάνου στην τριανταφυλλιά - Παραδοσιακό Πολύγυρου Χαλκιδικής

Καγκελευτός Ιερισσού


Χορεύεται στην Ιερισσό της Χαλκιδικής, από άνδρες και γυναίκες και αναπαριστά την σφαγή πάνω από 400 κατοίκων από τους Τούρκους.
Η τελετή αυτή έχει και την αρχή της στα χρόνια της επανάστασης του 1821 και αιτία ένα τραγικό τοπικό επεισόδιο του Αγώνα, την ομαδική σφαγή υπερτετρακοσίων Ιερισσιωτών, οι οποίοι φαίνεται ότι εκτός της καταστροφής της πόλης τους, πλήρωσαν από τους πρώτους τότε στην Χαλκιδική και βαρύτατο φόρο αίματος.
Κατά τον ιστορικό I. Βασδραβέλλη («Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας»), η σύλληψη και η σφαγή των 400 Ιερισσιωτών έγινε από τον Σιντίκ Γιουσούφ Μπέη, όταν αμέσως μετά τις σφαγές της Θεσσαλονίκης και την έκδοση του φιρμανίου με το οποίο διετάσσετο η εξόντωση των επαναστατών της Χαλκιδικής και η καταστροφή των χωριών της, εξεστάτευσε δια μέσου του
λεκανοπεδίου του Λαγκαδά στην Ιερισσό, για να επιτηρεί από εκεί τους επαναστάτες του Εμμανουήλ Παπά στο Αγιο Όρος.
Κατά την παράδοση η σφαγή εκείνη έγινε με τρόπο σαδιστικό. Οι μελλοθάνατοι οδηγήθηκαν στο «Αλώνι» και διετάχθησαν να σχηματίσουν αλυσίδα χορού. Έτσι χειροκροτούμενοι, υποχρεώθηκαν να βαδίζουν κάτω από τα σπαθιά των δημίων, οι οποίοι τους αποκεφάλιζαν στην στροφή του «χορού».
Πιστή αναπαράσταση εκείνου του τραγικού γεγονότος, εκείνου του μακελειού του 1821 είναι ο «καγκελευτός χορός» που επινοήθηκε και καθιερώθηκε να γίνεται στον τόπο της σφαγής που από τότε λέγεται «Μαύρο Αλώνι».
Παλαιότερα ο κάθε Ιερισσιώτης θεωρούσε καθήκον ιερό να πάρει μέρος στο χορό αυτόν.

0 χορός ανοίγει συνήθως με το τραγούδι:
«Στου μαύρου νιού - μάννα μ' - τα' αλώνι του μαρμαρινό.
Παίζουν ντ' ουμάδα - παίζουν - γιυιός κι βασιλιάς. Κανείς κι δεν την παίζει σαν ντου Γιαννάκη».
Το θεαματικότερο και επίσημο μέρος του χορού, αρχίζει με τον στίχο παράγγελμα:
«Άκουσι συ προυτουσυρτή κι συ Προυτουκαγκιλευτή!
Για βιργουλίγα ντου χουρό για βιργουκαγκιλέψτι τουν».
«Να διώ ψηλές, να διώ λιγνές,
να διώ την κόρη π' αγαπώ του ποιος κροτεί του χέρι της,
του ποιος την αρραβώνα της. Ένας οχτρός μου γείτονας, ας τοιι κρατεί και ας χαίριτι.
Ως την απάνου Κυριακή, ώσπου ν' αρραβουνιάσουμι».

Αλληγορικό. Η κόρη π'αγαπά ο Ιερισσιώτης είναι η πεντάμορφη Ελευθερία, της οποίας το χέρι κρατεί ο τούρκος εχθρός γείτονας δια της βίας. Ελπίζει ο Ιερισσιώτης ότι το επόμενο Πάσχα θα διωχθεί ο μισητός αντίπαλος κι έτσι θα ενωθεί επίσημα με την πολυπόθητη Ελευθερία.

Γεωργιος Σ.Βογιατζής
Γεν.Γραμματέας
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ

πηγή

N’ ακούς ισύ προυτουσυρτή
κ’ ισύ προυτουκαγκιλευτή,
για βιργουλύγα του χουρό,
για βιργουκαγκιλέψτι τουν.
Για βιργουκαγκιλέψτι τουν
να δγιω ψηλές, να δγιω λιγνές,
να δγιω την κόρη π’ αγαπώ,
του ποιος κρατεί του χέρι της,
του ποιος στην αρραβώνα της.
Ένας εχθρός μου γείτονας
ας του κρατεί κι ας χαίριτι,
ως την αϊπάνου Κυριακή,
ώσπου ν’ αρραβουνιάσουμι
κι ύστιρα να βλουγήσουμι.

Ιστορικός χορός που χορεύεται κατ’ αναπαράσταση της σφαγής 400 κατοίκων της Ιερισσού από τους Τούρκους το 1821, ως αντίποινα για την επανάσταση της Χαλκιδικής. Χορευόταν κάθε Τρίτη του Πάσχα στην τοποθεσία «Στου Μαυριανού τ’ αλώνι”.
πηγή


Ένας κουντός κουντούτσικος - Παραδοσιακό Πολύγυρου Χαλκιδικής

Ο τόπος και το τραγούδι του - Μεταγγίτσι Χαλκιδικής

Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012

Έθιμα και παραδόσεις του Μάρτη

Μήπως ξεχάσατε να φορέσετε Μάρτη;

Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά». Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο «Μάρτης» προστατεύει τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι. Καμμιά φορά φοριέται ακόμα και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, ώστε να μην σκοντάφτει ο κατοχός του.




"Μάρτη" δεν φορούσαν μόνο οι άνθρωποι. Σε σε κάποιες περιοχές της χώρας κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο. Σε άλλες περιοχές το φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε και το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές, ώστε να τον πάρουν τα πουλιά για να χτίσουν τη φωλιά τους. Αλλού πάλι το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες της Λαμπρής για να καεί μαζί του.

Ο «Μάρτης» ή «Μαρτιά» είναι ένα παμπάλαιο έθιμο εξαπλωμένο σε όλα τα βαλκάνια, λόγω της υιοθέτησής του από τους Βυζαντινούς, οι οποίοι και το διατήρησαν. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

«Μάρτης»

Είναι η συνήθεια να δένουν οι μητέρες στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον λεγόμενο ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα, ώστε να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του μαρτιάτικου ήλιου, οι οποίες θεωρούνται πολύ επικίνδυνες. Ο ήλιος το μάρτιο συνήθως καίει και μαυρίζει τα πρόσωπα των παιδιών. Η μαυρίλα όμως σήμαινε ασχήμια, προπάντων για τα κορίτσια που η παράδοση τα ήθελε άσπρα και ροδομάγουλα: «Οπόχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μη την ιδεί». Για ν' αποτρέψουν την επίδραση του ήλιου λοιπόν, έφτιαχναν και φορούσαν τον «μάρτη», ώστε να προστατεύσει τα πρόσωπα των παιδιών από τον ήλιο και να μην καούν, δηλαδή μια λινή κλωστή, άσπρη και κόκκινη, στριμμένη.


Συνηθίζεται να φοριέται μέχρι τέλος του μήνα. Ύστερα αφού τον βγάλουν, τον κρεμούν στις τριανταφυλλιές, ώστε να γίνουν τα μάγουλά τους κόκκινα σαν τριαντάφυλλα.



Πώς κατασκευάζεται :

Η κατασκευή του "Μάρτη" είναι πολύ απλή. Χρειάζονται μόνο δύο κλωστές κεντήματος, μία κόκκινη και μία άσπρη. Κάνεις από έναν κόμπο στη μία άκρη της καθεμιάς, τη στερεώνεις κάπου με μια καρφίτσα και βάζοντάς την ανάμεσα στις παλάμες σου τη στρίβεις όσο γίνεται περισσότερο. Οταν στριφτεί καλά την κομπιάζεις και απ’ την άλλη άκρη της. Επαναλαμβάνεις με τη δεύτερη κλωστή. Οταν είναι έτοιμες oι στριμμένες τις πιάνεις μαζί -κόκκινη και άσπρη- και τις τεντώνεις. Σε μια στιγμή, τις αφήνεις απ’ τη μια άκρη και μπλέκονται από μόνες τους.


Ιστορικό

Ο Μάρτης πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars = Άρης). Είναι ο πρώτος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου και αντιστοιχεί με τον Ελαφηβολιώνα των Αρχαίων Ελλήνων.

Στο βυζάντιο γιόρταζαν την πρώτη Μαρτίου με σπουδαίες δραστηριότητες.

Ο μεγάλος λαογραφος Λουκάτος αναφέρει τα <χελιδονίσματα> που προέρχονται απο την αρχαιότητα. Την Πρώτη Μαρτίου οι μικροί έφτιαχναν ένα ομοίωμα χελιδονιού και τραγουδώντας το ανάλογο τραγούδι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι για να μαζέψουν αυγά.

Τρίκαλα: Έθιμα Πρωτομαρτιάς και χελιδονίσματα σε χωριά της θεσσαλικής υπαίθρου



του  Α. Ζώη

Πρώτη μέρα του Μάρτη αύριο και τα έθιμα γύρω από τη γιορτή αυτή της άνοιξης είναι πολλά σε χωριά της θεσσαλικής υπαίθρου.

Ο Μάρτης, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο φιλόλογος-ερευνητής, Σωτήρης Ρουσιάκης, πήρε την ονομασία του από τον θεό Mars των Ρωμαίων, θεό του πολέμου, αντίστοιχο του θεού Άρη. Δεν ήταν μόνο ο πρώτος μήνας της Άνοιξης αλλά και ο πρώτος μήνας του έτους, σύμφωνα με το ρωμαϊκό ημερολόγιο. Έτσι, η Πρωτομαρτιά εορτάζονταν παλιά και ως Πρωτοχρονιά!

Το πλέον γνωστό έθιμο, που τηρείται ακόμα και σήμερα, με την ίδια ευλάβεια, όπως και τις περασμένες δεκαετίες, είναι ο ''μάρτης''. Οι μάνες φτιάχνουν ένα κορδονέτο από στριμμένη κόκκινη και άσπρη κλωστή, το ''μάρτη''. Τον δένουν στα χέρια και στο λαιμό των παιδιών, αλλά και στους ενήλικες για να μην τους κάψει ο ήλιος. Τον φορούν για αρκετές ημέρες. Όταν δουν τον πρώτο πελαργό ή χελιδόνα, τον βγάζουν και τον κρεμούν στο δέντρο για να τον πάρει ο πελαργός. Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Ρουσιάκη, ένα άλλο έθιμο είναι η χελιδόνα.

Την ημέρα αυτή, παρέες παιδιών κρατούν μια ξύλινη κατασκευή, στολισμένη με πολύχρωμες φούντες, όπου υπάρχει ένα ομοίωμα χελιδονιού, το οποίο κινείται περιστροφικά, και γυρνούν σε όλα τα σπίτια του χωριού. Σε κάθε σπίτι λένε το τραγουδάκι της χελιδόνας, το χελιδόνισμα. Όταν το τραγουδούν, κινούν το ξύλινο ομοίωμα. Οι νοικοκυρές τα αμείβουν με αυγά, ξυλοκέρατα, ξεραμένα σύκα.

Το τραγούδι "Ήρθε, ήρθε χελιδόνα…" συνεχίζει βυζαντινές και αρχαίες ελληνικές παραδόσεις. Μάλιστα, έχει διασωθεί σε γραπτά κείμενα το αρχαιοελληνικό χελιδόνισμα : "Ήλθε, ήλθε χελιδών, καλάς ώρας άγουσα, καλούς ενιαυτούς…".

Σημαντικές είναι ακόμη ορισμένες καταγραφές χελιδονισμάτων, που μας μεταφέρει ο ίδιος ερευνητής:
 

Αγία Τριάδα Καρδίτσας

Μάρτης μας ήρθι, καλώς μας ήρθι./Π'λιά είν' κι λαλείτι./Τη θάλασσα επέρασα, το βασιλιά χαιρέτισα./ -Καλημέρα βασιλιά./-Καλώς τη χελιδόνα./-Τι γυρεύεις χελιδόνα;/-Γυρεύου αυγά σαράκουστα/και σκουλιά πιντήκουστα./Για να δέσουμι το Μάρτη, να πάμι αγάλια-αγάλια/σαν τη χελιδόνα/ απ' τον Ιορδάνη ποταμό./Λέει, λέει κι λαλεί/και το θεό παρακαλεί./-Μέσα Μάρτ'ς, όξου τα ψύλια.

 
Πεδινό Καρδίτσας

Μάρτη, Μάρτη μου καλέ,/και Φλεβάρη Φλεβαρέ./ Σύμπα σύμπα δάσκαλε,/σύμπα και πρωτόσκαλε./ Μια νοικοκυρά καλή/ Μπαίνει-βγαίνει στο κελάρι./ Γυρεύει αυγά/αράκουστα και σκουλιά πιντήκουστα/ Για να δέσουμι το Μάρτη./Να πάμε αγάλια-αγάλια./ Κι άλλη χελιδόνα έρχιτι/από τον Ιορδάνη ποταμό./ Λέει, λέει κι λαλεί/και το θεό παρακαλεί./-Μέσα Μάρτ'ς, όξου τα ψύλια.

 
Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων

Στα Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων, όπως αναφέρεται από το Σωτήρη Ρουσιάκη, (Δημοτικά Τραγούδια Μεγάλων Καλυβίων Τρικάλων, Τρικαλινά, 27 (2007), σ.492), έχουμε τα ακόλουθα χελιδονίσματα:

Α΄

Μάρτη, Μάρτη μου καλέ/κι Απρίλη δρουσιρέ./ Σίμα, σίμα δάσκαλι,/σίμα κι προυτόσκαλι./Μια καλή νοικουκυρά/μπαίνει-βγαίνει στου κιλάρι,/παίρνει αυγά σαρακουστά/κι σκουλιά πιντηκουστά.

Β΄

Όταν βάζουν τον ''μάρτη'' (στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή) στο χέρι και στον λαιμό. / Άϊ να δέσουμι του Μάρτη,/να πάμι αγάλια- αγάλια./Να μια χιλιδόνα απόρχιτιαπ' του δαφνιπόταμου./ Λέει, λέει κι λαλεί:/ "Τ' χρόν' κι ένα αυγό".

Γ΄

Η χελιδόνα

(Το λέγανε τα παιδιά όταν έβλεπαν το πρώτο χελιδόνι να πετά στον ουρανό και έβγαζαν τον "μάρτη" από το χέρι και τον κρεμούσαν σε κάποιο δέντρο).

α.

Ήρθι, ήρθι χιλιδόνα, / ήρθι πάλι η μιλιδόνα./ Κάθησι κι λάλησι/ κι γλυκουκιλάηδησι: "Άφ'κα σύκα κι σταφύλια,/ κι σταυρό κι θημουνίτσα./ Ήρθα πίσου, δεν τα βρήκα./ Βρήκα στιάρια φυτρουμένα / κι τ' αμπέλια κλαδιμένα"./ Φύσα αϊέρα.

β.

Χιλιδόνα μιλιδόνα/ απ' τη μαύρη θάλασσα/ πέρασι κι λάλησι / κι γλυκουκιλάηδησι: "Άφ'κα σύκα …".

πηγή